Historia

Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Bystrzyca Kł.
Kościół Św. Floriana Bystrzyca Kł.jpg
Kościół pomocniczy św. Floriana z lat 1724-25. Wzniesiony na rzucie prostokąta z wydzielonym, półkoliście zakończonym prezbiterium. Przy nim późniejsza zakrystia. Zachował skromny szczyt, zmieniony w stosunku do pierwotnego, podobnie jak elewacja frontowa. Wewnątrz stosunkowo bogaty wystrój, między innymi drewniany, polichromowany ołtarz barokowo-klasycystyczny z figurami przypisywanymi I.Klahrowi, a także obraz olejny – wszystkie elementy wystroju z XVIII wieku. Na sklepieniu fresk przedstawiający pożar miasta (i jego wygląd na początku XVIII wieku). Przy kościele stoi barokowa figura Matki...
200-lecie kolumny maryjnej w kolonii Wolany
200-lecie kapliczki.jpg
W dniach od 9 do 15 sierpnia br. gościli w Polanicy dawni polaniczanie, mieszkający dziś daleko od swojej rodzimej miejscowości. Wśród nich byli tacy ludzie jak Georg Wenzel - kronikarz dawnej i obecnej Polanicy, Eberhard Scholz – syn ostatniego ewangelickiego pastora – z którymi w bibliotece miejskiej odbyło się spotkanie. Był także Wolfgang Thaller – syn właściciela d. delikatesów na deptaku, Friedrich Goebel, którego ojciec zbudował przed wojną niemal pół Polanicy, Georg Pietsch – potomek rodziny Pietschów, która zbudowała i przez kilka pokoleń zarządzała dawnym młynem przy ul....
To ból naszej pamięci - Makarycha
Samo to słowo, także po dziesięcioleciach, u wielu z tych, którym dane było tam przebywać, wywołuje łzy i cierpienie. Spróbujemy i my przedstawić to, co działo się tu w marcu i kwietniu 1930 roku. W ciągu czterech, czy sześciu tygodni, jakie przewidziano na przygotowanie do przyjęcia tu pierwszych przesiedleńców, zbudowanie nowych domów i to jeszcze dla tak licznej grupy, było po prostu niemożliwe. Budowano baraki. Bardziej były podobne do gigantycznych szałasów, długich na sześćdziesiąt metrów. „Budowano” z żerdzi, ustawianych wprost na śniegu, ich końce wiązano powrozami. W biegu narzucano...
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Bystrzyca Kłodzka
Kościół Św. Michała Archanioła Bystrzyca Kł.jpg
Miasto nad Nysą Kłodzką. Bystrzyca Kłodzka zachowała pierwotny układ urbanistyczny należący do najciekawszych na Śląsku. Wynika on z ukształtowania terenu oraz faktu, iż miasto lokowano na “surowym kamieniu”, a więc od razu uzyskało ostateczne rozplanowanie. Miasto zajmuje spłaszczenie na ostrodze stromo opadającej ku zakolu Nysy Kłodzkiej, u jej spływu z Bystrzycą. Kształt miasta zbliżony był do zniekształconego owalu. Ze względu na usytuowanie na wysokim brzegu zabudowa miasta ukształtowała się tarasowo, tworząc niepowtarzalną panoramę, a wiele uliczek i zaułków łączących okolice rynku z...
To ból naszej pamięci
Trudno oceniać te czy inne zdarzenia z naszej wspólnej historii. I zwłaszcza te, które miały miejsce w niedawno minionym XX wieku, te, które żywe trwają w czyjejś pamięci i których wspomnienia wywołują ból i łzy. Być może nasz potomek-historyk z perspektywy swoich lat będzie oceniać bardziej trzeźwo: jaki był dwudziesty wiek? Według dat, jak do szufladek, rozkładać będzie sprawy, decyzje, zdarzenia, dokumenty, uczynki bohaterów i antybohaterów. Jeśli tylko uda mu się tak wszystko poukładać… Obecnie można z pewnością powiedzieć jedno: naszym współmieszkańcom, a także tym Polakom, Niemcom,...
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Międzylesie
międzylesie.jpg
Niewielkie miasto na Wysoczyźnie Międzyleskiej, pomiędzy Górami Bystrzyckimi i Masywem Śnieżnika. Leży najdalej na południe woj. dolnośląskiego, nad Nysą Kłodzką. Miasto zachowało w pełni oryginalny, zabytkowy układ urbanistyczny, ukształtowany ostatecznie w XVII wieku. Centrum stanowi wydłużony rynek w kształcie klina, przy którym znajduje się większość najcenniejszych zabytków. Kościół poewangelicki. Obecnie pomocniczy przy ul. Wojska Polskiego z 1889 roku, przebudowany w 1900 roku, murowany, jednonawowy. W tym kościele odbywają się koncerty muzyczne oraz wystawy. Msza święta w soboty o...
Karuzeli potrzebna jest MOC - nie KORBA
Lata 2002 - 2006 uświadomiły mieszkańcom gminy Szczytna, że „do trzech razy sztuka” wcale nie musi oznaczać sztuki, a bardzo pospolicie - sztuczki, które na dłuższą metę nikomu na dobre nie wychodzą... Ostatni rok mijającej kadencji, rok 2002, zaznaczył się przede wszystkim budową hali sportowej, która miała być wizytówką Szczytnej, a z tą z kolei kojarzono głównie ówczesnego dyrektora Gimnazjum Wiesława Tracza. W maju gmina weszła do Kapituły Hrabstwa Kłodzkiego, a OSP, liczącej 23 członków, wręczono sztandar ufundowany przez społeczeństwo Szczytnej. Jesień przyniosła podpisanie umowy...
Szkic staje się rzeczywistością
kobryń1.jpg
W ciągu ostatniego roku wydaliśmy dwie serie grafik przedstawiających Bystrzycę Kłodzką – Karla-Heinza Ludwiga i Klausa Neugebauera. Dochód z ich sprzedaży przeznaczyliśmy na dofinansowanie renowacji bystrzyckich zabytków. Wśród kupujących byli Polacy, Czesi i Niemcy. Duże uznanie, z jakim grafiki się spotkały, sprawił, że nasza akcja zaowocowała dziełem pojednania: nowym dzwonem do kaplicy p.w. św. Floriana. Stary dzwon został w czasie II wojny światowej zrzucony z wieży i przeznaczony do przetopienia – na potrzeby przemysłu zbrojeniowego. Doszło wtedy do jego pęknięcia (na szczęście nie...
Samorządowa karuzela
„... trzeba nam nauczycieli i patriotów...” pisał w r. 2000 ówczesny zastępca burmistrza Sławomir Włośniewski w jednym z artykułów cyklu „A u nas, w gminie...” . Jednak dalej stwierdzał: „W sferze polityki przegrywają (ci pasjonaci) z tymi, którzy do perfekcji opanowali umiejętność utrzymywania się przy władzy, nie mając często poza tym żadnych umiejętności”. W gminie Szczytna, w lokalnych władzach byli i ci pierwsi - nauczyciele i pasjonaci, i ci drudzy. Dzięki tym pierwszym w budynku przychodni rejonowej w Szczytnej otwarta została sala rehabilitacyjna Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych...
Ważny kanon na rocznicę
Rocznicę strajków sierpniowych, początek formowania się Związku, demokracji i społeczeństwa próbującego po raz kolejny swojej obywatelskości w roku 1980 i 1981 zaznaczamy na różne sposoby. Głównie, oczywiście, naszymi refleksjami i komentarzami. Naturalnie jako że to ważne 30 lat w naszych dziejach również oficjalnie, państwowo, orderami, przemówieniami, wreszcie artystycznie. Wśród wielu pomysłów warto zauważyć jeszcze jeden. Wydawnictwa „Volumen” i „Bellona” przygotowały w związku z jubileuszem Kanon Literatury Podziemnej. Wybrano do niego 23 książki. Ważne literacko, ale i społecznie. Tak...
Prezydent Narutowicz
Metropolita gdański abp Sławoj Leszek Głódź uważa, że prezydent Lech Kaczyński należy do wielkich prezydentów tak jak Gabriel Narutowicz. Z kolei, według Jacka Kurskiego, polityka PiS, “atmosferę nienawiści i nagonki na L. Kaczyńskiego można przyrównać do atmosfery nagonki na prezydenta Narutowicza”. Identyczną próbą zestawienia tych dwóch postaci podjął Marcin Wolski w wierszu pt. “Mediom”. Satyryk wzoruje się w nim na wierszu Juliana Tuwima pt. “Pogrzeb prezydenta Narutowicza“ napisanym po jego śmierci. Oczywiście z wyżej postawionymi opiniami głęboko się nie zgadzam i uważam, że są one...
Wartościowa inicjatywa
ciebura3.jpg
W grudniu 2009 r. odbyło się w Studziennej uroczyste poświęcenie krzyża, postawionego z inicjatywy mieszkańców tej niewielkiej miejscowości, położonej między Chocieszowem a Wambierzycami. Warto zwrócić uwagę, że jest to już trzeci krzyż stojący w tym miejscu. Poprzedni, wystawiony na miejscu pierwszego niemieckiego, uległ zniszczeniu przed 15 laty. Zrealizowanie tej inicjatywy stało się możliwe dzięki sponsorom. Schody ufundowała Kopalnia Piaskowca Radków Sp. z o.o. z prezesem Marcinem Górniewiczem, krzyż i płotek wykonała firma stolarska Andrzeja Krzaka z Krosnowic. Duże zaangażowanie w to...
Muzeum Ziemi Kłodzkiej ma najstarszy w Polsce zegar szwalcwaldzki
ZEGARY2.jpg
Z przyjemnością odnotowujemy ukazanie się na rynku wydawniczym publikacji pt. Zegary ludowe w Polsce w opracowaniu Piotra Rykaczewskiego. Jest to, jak podano w przedmowie „pierwsze w naszym kraju, całościowe opracowanie poświęcone najpopularniejszemu i najpowszechniej występującemu rodzajowi zegara ludowego – zegarowi szwarcwaldzkiemu”. Gdański kolekcjoner i zarazem badacz zegarów ludowych przedstawia w niej najciekawsze zegary z terenu naszego kraju, pochodzące zarówno ze zbiorów prywatnych jak i muzealnych. Zaletą opracowania jest bogaty materiał ilustrujący zegary i ich detale. W oparciu o...
Jan "Bogaty" panem Kłodzka
W 1537 r. Ferdynand I Habsburg oficjalnie potwierdził umowę o wykupie hrabstwa kłodzkiego z rąk panów z rodziny Hardeck. Jednak, pustki w skarbcu królewskim, przez wydatki na wojnę z Turcją poczynione, uniemożliwiły dotrzymania obietnicy. Jedyną możliwością zachowania autorytetu przez monarchę w zaistniałej sytuacji było szybkie znalezienie kogoś gotowego do przejęcia królewskich zobowiązań. Osobą dysponującą odpowiednimi środkami finansowymi był Jan z Pernštejna, którego jako najbogatszego spośród czeskich magnatów nazwano „Bogatym”. Jan Bogaty, mimo różnic w religijnych i politycznych...
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Gorzanów
gorzanów.jpg
Bardzo duża i długa wieś ciągnąca się wzdłuż Nysy Kłodzkiej u stóp Krowiarek w Masywie Śnieżnika. Wieś posiada wyjątkowo bogate zaplecze handlowo-usługowe. Gorzanów zachował w pełni pierwotny układ przestrzenny, który jest dość złożony – łączy bowiem układ wsi łańcuchowej z wielodrożnicową. Posiada też największy ze wszystkich wsi na Ziemi Kłodzkiej, najcenniejszy zespół obiektów zabytkowych. Kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny – pierwotny wzmiankowany w 1341 r. Gotycki kościół został gruntownie przebudowany na barokowy w 1658 r. W tej postaci, bez większych zmian dotrwał do dziś,...
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Piotrowice
piotrowice.jpg
Mała wieś złożona z pozostałości dwóch osad osobno położonych. Ich zabudowy wznoszą się na stokach Żelaznych Gór leżących w Krowiarkach – najdłuższym rozgałęzieniu Masywu Śnieżnika /Przełęcz Puchaczówka – Rów Nysy Kłodzkiej/. Okolice należą do malowniczych rejonów, posiadają znaczne walory widokowe. Kościół filialny pw. św. Rodziny z końca XVIII w., jednonawowy, nakryty dwuspadowym dachem z wieżą zwieńczoną ostrosłupowym hełmem. Wewnątrz drewniany, polichromowany, późnobarokowo-rokokowy ołtarz z XVIII w. Ostatnio był remont dachu. Msza święta o godzinie 9.30 co drugą niedzielę.
Samorządowa karuzela...
Nie jest rzeczą niezwykłą, że wydarzenia zupełnie od ludzi niezależne, mają ogromny wpływ na życie codzienne, a nawet polityczne kariery. Tak jest na pewno z kataklizmami. Na wybory w 1998 r. w dużym stopniu miało zachowanie kandydatów do władz lokalnych, szczególnie tych, którzy w tych władzach już byli - ich zaangażowanie, gotowość do niesienia pomocy. Kandydatów na 20 miejsc w Radzie Miejskiej było 65. Mandaty otrzymali: J. Gołek, E. Kondratiuk, J. Król, W. Szlosberger, I. Hoffman, R. Jaroszewicz, Zb. Jędreas, Cz. Piwowarczyk, A. Lis, M. Halemba, M. Szpanier, M. Holly, B. Tyrybon, J....
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej - Wrzosówka
wrzosówka.jpg
Tereny dawnej wsi, położonej bardzo malowniczo w górnej części doliny Lutego Potoku nad Lutynią. Zabudowania wsi podchodziły na płd. zboczu pod szczytem Borówkowa, gdzie Czesi zbudowali w 2006 r. wieżę widokową. Otwarta na płd. dolina potoku stanowi dobry teren widokowy na środkową i płd. część Gór Złotych oraz na Masyw Śnieżnika i Krowiarki. Wieś jest całkowicie opuszczona. Jedynie w odremontowanym domu „Kajówka”mieszka sezonowo art. malarz Andrzej Hałajkiewicz, absolwent wrocławskiej PWST, który prowadzi tu galerię własnych prac. Udostępniana jest turystom od wiosny do jesieni. Kościół św....
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej
wolany.jpg
Długa, luźno zabudowana wieś łańcuchowa, ciągnąca się ok. 3 km wzdłuż Toczka, do jego ujścia. Graniczy z Szalejowem Górnym i Polanicą Górną. Poniżej opisana Kaplica M.B. Bolesnej znajduje się w Siemkowie - kolonii Wolan, który utracił samodzielność, a jego nazwa wyszła z użycia. Kościół filialny pod wezwaniem M.B. Bolesnej (Parafia Szalejów Górny). Barokowy kościół wzniesiony na wielobocznym rzucie z wielobocznie zakończoną przybudówką. Nakryty dachem namiotowym ze spiczasto zakończoną sygnaturką, kryty blachą. Przy kościele rosną stare okazałe lipy. Wewnątrz barokowy ołtarz z 1740 r. oraz...
Niemiecki książę panem Kłodzka
Ernest Bawarski Wittelsbach, pan Kłodzka w latach 1548 – 1560 był trzecim synem księcia Albrechta IV von Bayern-Műnchen i Kunegundy von Őster-reich, córki cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego Fryderyka III. Wychowawcą młodych książąt był kronikarz dworu bawarskiego Johannes Aventinus, który w 1508 r. wraz z Ernestem udał się w edukacyjną podróż do Italii. W Pawi, jednym z najstarszych i cieszących się zasłużoną sławą miast uniwersyteckich, Ernest słuchał wykładów prawnika Jasona, o którego sławie świadczył przydomek Magnus. W po-dróży do Paryża i podczas pobytu w Sak-...
Kościoły i kaplice Ziemi Kłodzkiej
barbara.jpg
Kościół pomocniczy pw. św. Barbary /cmentarny/ - pierwotny gotycki wzniesiony w 1491 roku, zniszczony i odbudowany w latach 1670-1671 jako barokowy, ale z zachowaniem pierwotnej bryły. Jest to skromna budowla salowa, z wydzielonym prezbiterium, wielobocznie zamkniętym. Nawa pokryta drewnianym, kasetonowym stropem z 1671 roku, a kościół nakrywa dwuspadowy dach. Na osi smukła, kwadratowa wieża zwieńczona hełmem z prześwitem. Na murze epitafia z XVII-XVIII wieku. Wewnątrz drewniane empory i barokowo-rokokowe wyposażenie. Cmentarz otacza częściowo zachowany mur kamienny z półkoliście sklepioną...
60 lat OSP Żelazno
OSP Żelazno 6.jpg
Ochotnicza Straż Pożarna w Żelaźnie powstała w 1946 roku. Jednak pierwsza udokumentowana wzmianka o działalności tutejszej OSP pochodzi z roku 1950. Członkami-założycielami oraz długoletnimi działaczami byli druhowie: Oczkowski Władysław, Kwiecień Bolesław, Kozioł Ferdynand, Kowal Tadeusz, Ćwiertnia Wiesław, Swobodzian Stefan, Świniański Stanisław, Gazdowski Stefan, Kozioł Franciszek. Pierwszym pojazdem był samochód poniemiecki, który jednak szybko się zdekapitalizował. Kolejnym pojazdem była sikawka konna, zaś inny sprzęt to kilka konnych motopomp i parę zniszczonych węży gaśniczych. Później...
Karuzela samorządowa zatoczyła koło (cz. V)
Czerwcowe wybory w roku 1994 zakończyły pierwszą kadencję „nowej ery” w historii naszego kraju, kadencję burzliwą i pełną sprzeczności. Zdawałaby się, że wszystkim „rządzącym” chodziło o to samo, o rozwój miasta i poczucie bezpieczeństwa jego mieszkańców, jednak czasami zapominano o tym co najważniejsze skupiając się na niezrozumiałych przepychankach. Rok 1995 rozpoczyna czasy Edwarda Kondratiuka jako burmistrza Miasta i Gminy Szczytna. On był stały przez 3 kolejne kadencje, tylko wiceburmistrze się zmieniali. Pierwszym był Wiesław Tysiak. Rok rozpoczął się od denominacji złotego chociaż...
Historia Koszyna
Chluba mieszkańców Koszyna nowo wybudowana świątynia.jpg
Sięgając do zapisów historii z 1910 roku napotkać można pierwszą nazwę – Koschen, która w 1945 przybrała brzmienie Koszyn. Ta wiejska osada położona jest w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda, na zachodnim stoku Garbu Dzikowca, pomiędzy trzema pasmami górskimi – Górami Stołowymi, Sowimi i Bardzkimi. Jest dogodnie usytuowana przy drodze wojewódzkiej nr 381 relacji Kłodzko-Wałbrzych. Analizując zasoby naszej wsi można stwierdzić, że największe znaczenie i jej atutem jest środowisko przyrodnicze. Otaczają ją lasy, ma przyjazny mikroklimat, bogatą rzeźbę terenu, co podkreśla jej malownicze...
Jak kształtowała się samorządność w Szczytnej - cz. IV
Mijała druga połowa kadencji Rady Miejskiej i władz lokalnych. Niespokojna, bo nie zawsze w decyzjach o interesy Gminy chodziło; o ambicje i racje demokratycznie wybranych przedstawicieli mieszkańców Gminy. W 1993 r., roku 20. lecia nadania Szczytnej praw miejskich, zdesperowana grupa bezrobotnych, dla których zabrakło pieniędzy na wypłatę zasiłków, okupowała urząd miasta (13 - 15 stycznia). Pieniędzy brakowało także SP 1, więc Rada Rodziców i Dyrekcja zorganizowały bal dobroczynny - zebrano 13 mln zł (na „stare” pieniądze). Niespokojna okazała się też aura - najpierw przypomniała swoją moc...