Historia
Edward Osowski nie żyje
Rozstał się z życiem w sobotę 14 sierpnia. Tydzień wcześniej obezwładnił Go wylew krwi do mózgu. Tydzień później, wraz z Rodziną, odprowadzało Zmarłego liczne grono osób, z najważniejszymi i powszechnie znanymi nie tylko w Kłodzku. Zaznaczył się bowiem Edward Osowski dobrze, wyraźnie i trwale w tutejszym życiu społecznym.
Jak wszyscy my starsi tutaj, był skądsiś tam z kraju; mianowicie Mazurem był, urodzonym 15 stycznia 1939 roku w Rafałach, mazurskiej wsi, której nie znalazłem na mapach. Ale jest; Internet pokazuje Rafały tuż na zachód od Makowa Mazowieckiego. Dolnoślązakiem został przez...
101 ROCZNICA BITWY WARSZAWSKIEJ ŚWIĘTO WOJSKA POLSKIEGO – 15 SIERPNIA 2021 r.
15 sierpnia 2021 r. w Kłodzku pod Pomnikiem Żołnierza Polskiego obchodzono Święto Wojska Polskiego. Organizatorem obchodów był Zarząd Rejonowy Związku Żołnierzy Wojska Polskiego, Stowarzyszenie Żołnierzy i Przyjaciół Wojsk Górskich „Karpatczycy”, przy wsparciu Starostwa Kłodzkiego, Urzędu Miasta Kłodzko, Kłodzkiego Ośrodka Kultury i drukarni „PERFEKTA”.
W uroczystości brał udział poczet sztandarowy Zarządu Rejonowego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego oraz poczet sztandarowy Stowarzyszenia Żołnierzy i Przyjaciół Wojsk Górskich „Karpatczycy”. Obecni byli: przewodniczący Rady Powiatu pan...
KONKURS „WOŁYŃ – PAMIĘĆ POKOLEŃ”
W ostatnim numerze czytaliśmy o uroczystych obchodach 78 rocznicy ludobójstwa na Kresach Wschodnich, jakie miały miejsce w Kłodzku 11 lipca br. Napisano wówczas „w tym dniu szczególne podziękowania składamy wszystkim tym osobom, które niosą pamięć o tym ludobójstwie, pamiętają o ofiarach i przypominają o ich strasznym losie. Pamiętajmy o tych, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Polakami”.
Z tą podniosłą kłodzką uroczystością i samym tekstem koresponduje ogłoszony ostatnio podczas Światowego Kongresu Kresowian konkurs „WOŁYŃ – PAMIĘĆ POKOLEŃ”.
Jego organizatorem jest m.in. wspomniany...
Dawne szkoły w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej – wstęp
Przez najbliższe kilka numerów chcę zapoznać Szanownych Czytelników z historią dawnych szkół w miejscowościach Kresowej Doliny czyli dorzecza Bystrzycy Łomnickiej. Czym jest szkoła w ludzkiej pamięci i lokalnej społeczności? Budynki szkolne, nazwiska nauczycieli, urzędowe pisma i rejestry, wspomnienia uczniów, opis programów nauczania były dla mnie podstawą opisu dawnych obiektów edukacyjnych, których pamięć chciałem zachować. Wrzesień to dobry moment aby o tym napisać.
Funkcjonujące szkoły podstawowe/powszechne (niem. Regular Schule) w Kresowej Dolinie stanowiły pierwszy i najczęściej jedyny...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (7) - Opoczka czyli epilog
Nie sposób zakończyć opowieści z Doliny Kresowej o dawnych obiektach, służących turystom i mieszkańcom zabawą, strawą a czasem nawet noclegiem, bez zapomnianej dzisiaj Opoczki, czyli niemieckiego Dinters-höhe, która istniała nieco ponad sto lat w odległych zakątkach Gór Bystrzyckich.
Opoczka to dawna kolonia Wójtowic, założona w latach 1825-1841 przez ostatniego prawdziwego wolnego sędziego z Wójtowic – Adolfa Dintera. Niemiecką nazwę odziedziczyła po swoimi fundatorze, chociaż początkowo rozważana była nazwa Skowronki (niem. Lerchenfeld). Ten przysiółek, z mocno rozproszoną zabudową,...
Pamięci Dominika Szczesiaka
Z Dominikiem Szczesiakiem pierwszy raz spotkałem się we wrześniu 1993 roku podczas zebrania rodziców klasy piątej Społecznej Szkoły Podstawowej w Kłodzku, do której uczęszczał jego syn Radek. Dominik okazał się bardzo aktywnym rodzicem: często jeździł z nami w okoliczne góry, jako opiekun pojechał z nami do Łeby na „zieloną szkołę”, układał okolicznościowe rymowanki, skecze i piosenki, współorganizował szkolne ogniska oraz bale i w ogóle był bardzo towarzyską osobą. Szybko się okazało, że Dominik nie należy do osób małomównych, więc podczas naszych spotkań i eskapad poznawałem kolejne etapy...
Dr Mieczysław Rosyk (1909–2002) – jeden z tych, którzy przeżyli Wołyń
W niedzielę 11 lipca, która to data nawiązuje do wydarzeń Krwawej niedzieli w 1943 r., przy pomniku na polanickim cmentarzu odbyła się przygotowana przez Towarzystwo Miłośników Polanicy uroczystość poświęcona ofiarom ukraińskiego ludobójstwa i mająca zachować w pamięci wspomnienie Polaków zamordowanych na Wołyniu. Pamięć tę uczczono poprzez wartę honorową, krótkie wystąpienia i złożenie kwiatów. Padły także słowa, o tych, którzy przeżyli tę masakrę, a po wojnie służyli Polsce.
Tak się składa, że niedawno czytałem wspomnienia prof. Michała Kraussa, ordynatora utworzonego 1 maja 1951 r., a więc...
Pamięci Stanisława Bożka
Szkoda, żeś odszedłeś...
Stanisław Bożek ur. 11.04.1942 r. – zm. 9.05.2021 r.
Działacz partyjny i społeczny, przewodniczący Rady Miejskiej w Radkowie w latach 1998-2001, publicysta, wieloletni współpracownik „Gazety Prowincjonalnej Ziemi Kłodzkiej – Brama”, piszący o ludziach i problemach Radkowa.
Radkowianin z zamieszkania, ale raczej obieżyświat dziennikarski.
Były sekretarz powiatowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR), ale „dusza” człowiek. Taki człowiek w szeregach wówczas jedynie słusznej partii służył za „listek figowy”, bo ... no!! może i u nas nie wszystko jest w porządku...
78. ROCZNICA LUDOBÓJSTWA NA KRESACH WSCHODNICH
Pamiętamy o tych, którzy zginęli tylko dlatego, że byli Polakami.11.07.br. w Kłodzku odbyły się uroczyste obchody 78. rocznicy ludobójstwa na polskiej ludności dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na dawnych Kresach RP.
Obok mieszkańców i rodzin Kresowian w obchodach w Kłodzku uczestniczyli: Maciej Awiżeń starosta kłodzki, Ryszard Niebieszczański członek Zarządu Powiatu Kłodzkiego, Tadeusz Szewczyk prezes Stowarzyszenia Kresowian Ziemi Kłodzkiej, Monika Wielichowska posłanka na sejm RP, Michał Piszko burmistrz Miasta Kłodzka, Zbigniew Tur wójt gminy Kłodzko, radni powiatowi i gminni,...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (6) - Huta i Spalona
Huta i Spalona to najwyżej położone miejscowości Kresowej Doliny, gdzie zabudowany obszar występuje nawet na wysokości powyżej 800 m n.p.m. To prawdziwie górskie miejscowości, „patrzące” z wysokości na okoliczne doliny.
Gospodę w Hucie założono w II połowie XIX wieku. Właścicielem wtedy był Wilhelm Bittner (zm. w 1908 roku) a swój obiekt użyczał także na uczenie zamieszkałych tam dzieci, zanim nie wybudowano odrębnego budynku na ten cel. Natomiast w 1910 roku, w lokalnej prasie, jako gospodarz karczmy ogłaszał się Paul Schramm, ten sam, który wcześniej prowadził karczmę w Starej Łomnicy a po...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (5) - Młoty i Zalesie
W Młotach gospoda funkcjonowała na pewno od połowy lat 60. XIX wieku i prowadził ją Dominikus Schőßler. Od roku 1880 oddaje on „Schőßler Gasthaus” najprawdopodobniej swoim synom. Rozbudowują oni budynek w 1889 roku. Od tego czasu,w nowej sali, gościom przygrywały fortepian ze skrzypcami (niem. Tanzmusik bei Flügel und Violine), a na specjalne okazje i koncerty gospodarze sprowadzali do Młot okoliczne orkiestry, jak: Orkiestrę Towarzystwa Uzdrowiskowego z Długopola Zdroju (niem. Kur-Kapelle Bad Langenau), Orkiestrę Towarzystwa Muzycznego ze Starego Waliszowa (niem. Musikverein Altwaltersdorf)...
Klub Szachowy "Skoczek"
70-lecie Kłodzkiego Ośrodka Kultury to okazja, aby Klub Szachowy „Skoczek” działający długie lata przy Powiatowym Domu Kultury a później przy Kłodzkim Ośrodku Kultury – do roku 1985, ocalić od zapomnienia.
Kierownikiem Klubu był Stanisław Grudysz, który tę „królewską pasję” przywiózł z kresów wschodnich i nigdy się z nią nie rozstawał. To tu Pan Stanisław spędził znaczną część swojego życia. Klub czynny był codziennie w godz. 17.00 – 22.00. Ja w tym czasie byłam częstym bywalcem kina „Dąbrówka”, klubu telewizyjnego (mieścił się na tym samym piętrze co klub szachowy) oraz uczestnikiem wielu...
Pożegnaliśmy pana Adama Szmidta
W dniu 12 lutego 2021 r. pożegnaliśmy pana Adama Szmidta – nauczyciela, polityka i samorządowca.
Był postacią, która wielce się przyczyniła do rozwoju samorządności lokalnej w naszej lądeckiej gminie.
Pan Adam Szmidt urodził się w Skórczu w województwie pomorskim, edukację ukończył w 1968 roku uzyskaniem tytułów: magistra i inżyniera na Akademii Rolniczej w Poznaniu. Pracował następnie jako nauczyciel przedmiotów zawodowych w szkołach rolniczych. W latach 1984–1990 pełnił funkcję naczelnika miasta i gminy Lądek-Zdrój.
W latach 1990–1994 był dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 2 w Lądku-Zdroju
W...
Z historii Nowego Waliszowa i Gorzanowa
Nowy Waliszów jest wsią o zabudowie łańcuchowej o długości około 4 km. Pierwsza wzmianka o Nowym Waliszowie pochodzi z 1336 roku. Według przekazu w roku 1840 we wsi był kościół, folwark, wapiennik, 4 młyny wodne, tartak, browar i gorzelnia.
Po II wojnie światowej w 1945 roku do Nowego Waliszowa została przesiedlona ludność z Kresów Wschodnich w większości z Tarnowicy Polnej woj. Stanisławów, z Tarnopola i Sambora. Z tych stron przywieźli różne zwyczaje i tradycje, które do tej pory są podtrzymywane i pielęgnowane. W tym celu w Nowym Waliszowie powstała „Izba Pamięci” przodków, gdzie...
Nowa książka o Bł. Ks. Gerhardzie Hirschfelderze
.ilustracja.jpg "Obraz (210).jpg")
Staraniem Fundacji Odnowy Ziemi Noworudzkiej została wydana nowa publikacja poświęcona Bł. Ks. Gerhardowi Hirschfelderowi. Książka prezentuje 10-letnie działania na Ziemi Kłodzkiej na rzecz promocji postaci pierwszego Błogosławionego diecezji świdnickiej, takie jak: Dni Błogosławionego, konferencje, pielgrzymki, konkursy, spektakle. Zawiera relacje z obchodów 10.rocznicy beatyfikacji, jakie miały miejsce w Bystrzycy Kłodzkiej, w Sanktuarium Maria Śnieżna w Wilkanowie oraz Kudowie-Zdroju Czermnej. We wstępie, swoimi refleksjami na temat znaczenia jakie dla nas współczesnych ma przykład...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (3) - Gospody w Nowej Bystrzycy – cz. 2
Jeszcze w latach 60. XIX wieku, trzecią gospodę w Nowej Bystrzycy otwiera niejaki Joseph Pohl. Swoją inaugurację (niem. Einweihung) organizuje 27 września 1868 roku, w święto Kirmes. Działając w obliczu dość licznej konkurencji stara się zachęcić gości oferując im m.in. czeskie piwo (niem. bőhmisches Bier). Chyba nieźle mu się wiedzie, bo robi to bardzo długo, do roku 1892, kiedy to biznes przejmuje Otto Pohl (może syn?). Tenże jednak szybko rezygnuje, bo w 1895 roku gospodę prowadzi już niejaki Heimann. Natomiast w XX wieku gospodę „Zur Erholung“ prowadził Karl Tatzel, a po jego śmierci, w...
Wielkanocna, świąteczna wycieczka
Miejski Lasek – dawniej wioska, dziś część Lewina Kłodzkiego. Niegdyś przebiegała tędy główna droga z Pragi do Wrocławia. W latach 1727-1730 wybudowana została tu, ufundowana przez Davida Walke z pobliskiej Jawornicy, kaplica bł. Jana Nepomucena. W 1818 r. naprzeciw kaplicy ustawiony został Krzyż Męki Pańskiej, wyrzeźbiony w piaskowcu przez Kazimierza Klahra, wnuka słynnego na Ziemi Kłodzkiej rzeźbiarza Michała Klahra Starszego z Lądka-Zdroju, a syna Michała Ignaca Klahra Młodszego. Rzeźbę ufundował bogaty kupiec z Lewina – Joann George Siegel.
Natomiast na wzgórzu za kaplicą, pustelnik...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (3) - Gospody w Nowej Bystrzycy – cz. 1
W Nowej Bystrzycy najważniejszą gospodą był „Rautenkranz”. Nazwa oznacza ozdobny wieniec z motywem liści, używany w heraldyce, ale może też być synonimem wianka oblubienicy lub narzeczonej, stąd popularne były w niej przyjęcia weselne. Karczma, wybudowana przez A. Ullricha, miała swoją inaugurację dokładnie 18 października 1863 roku. Ullrich prowadził ją przez ponad 10 lat. W połowie 1871 roku daje w prasie wyraźnie znać o chęci jej sprzedaży, ale staje się to faktem dopiero w roku 1876. Nowym gospodarzem na 20 lat został Franz Mattern, który powiększył salę taneczną. Kolejnym gospodarzem od...
Z cyklu Suplement do książki "Pionierskie Lata 1945-1950": Z kresowych wędrówek – jak jechałem z Polski do Polski
Był koniec roku 1946. Ludzie, na terenach gdzie mieszkałem – KOŁOMYJA, woj. Stanisławów – coraz częściej mówili o tym, że będziemy wyjeżdżać do Polski. Ja, jako dziewięcioletni chłopak nie mogłem zrozumieć, jak to z Polski mieliśmy jechać do Polski. Niestety, mama mówiła, że chyba trzeba będzie jechać do tej Polski, bo tutaj robi się niebezpiecznie, coraz to było słychać o mordach popełnionych przez bandy UPA (Ukraińska Powstańcza Armia). Mama zaczęła pakować to co ewentualnie mogliśmy zabrać, to co było potrzebne do życia na nowym miejscu, bo nikt nie wiedział, gdzie jest ta Polska, do...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (3) – WÓJTOWICE
W Wójtowicach na pewno od początku lat 60. XIX wieku nieźle prosperowała gospoda Jonasa Schramma (niem. Schramm Gasthaus), chociaż od 1874 roku gospoda bardziej reklamuje się jako „Zum grünen Baum“, czyli „Pod zielonym drzewem”. Tamże, w lutym tego roku pojawia się oferta koncertowa Orkiestry Towarzystwa Wojskowego z Bystrzycy (niem. Grosses Koncert von Habelschwertdet Militar Vereins Kapelle) prowadzonej przez dyrygenta Lockera, a w styczniu następnego roku gości koncertowo zabawiał zespół ze Starej Łomnicy. Oczywiście po wysłuchaniu koncertów, słuchacze uczestniczyli w balu i raczyli się...
LISTY OD CZYTELNIKÓW – POLEMIKI
PAN MINISTER KULTURY I DZIEDZICTWA NARODOWEGO
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 WARSZAWA
Dot. Odkłamywania historii.
W dniu 26 stycznia br. w 50-tą rocznicę podjęcia decyzji o odbudowie Zamku Królewskiego w Warszawie rozmawiał Pan w telewizji. O tym kto podjął decyzję o odbudowie nie był Pan w stanie sobie przypomnieć. Mówił Pan, że w 1939 r. Zamek Królewski został spalony przez Niemców, a w 1944 r. dokończyli jego zniszczenia. Powiedział Pan, co nie miało nic wspólnego z Zamkiem Królewskim, że do Warszawy wkroczyli drudzy okupanci sowieccy. Wyłączyłem telewizor, bo było mi wstyd, że...
Z cyklu: Suplement do książki "Pionierskie lata 1945-1950"
Szanowna Pani
Melduję posłusznie, że kupiłem Pani książkę /.../ w starej księgarni na Wita Stwosza. Przez dwa wieczory wertowałem ją, ale tylko szukałem znajomych nazwisk... niestety znalazłem tylko dwa znajome nazwiska Pacuszko i pana Mecwaldowskiego. Dlaczego szukałem? Bo proszę Pani jestem Polakiem, który przyjechał wraz z matką – ojciec był w niewoli niemieckiej przez cały czas wojny – do Lądka-Zdroju i zamieszkaliśmy przy ul. Widok 11. Miałem wtedy 10 lat, dziś mam 84.
Jak wyglądało na początku to życie na Ziemiach Odzyskanych, to Pani opisuje w swej książce. Ale chciałem opisać pewien...
Dawne gospody w Dolinie Bystrzycy Łomnickiej (2) – STARA BYSTRZYCA
Jedną z najstarszych w dolinie Bystrzycy była karczma prowadzona w Starej Bystrzycy w gospodarstwie starobystrzyckiego wolnego sędziego (niem. Freirichtera). Gospoda ta najprawdopodobniej istniała już w XVIII wieku. Świadczy o tym pewna historia z okresu „wojny kartoflanej”, o której pisaliśmy na naszych łamach (Historia z czasów prusko-niemieckich) w numerze z lipca 2020. Otóż w styczniu 1779 gospoda w Starej Bystrzycy skusiła pruskich żołnierzy, którzy zamiast wyglądać nieprzyjacielskich wojsk, wybrali wiejską zabawę. Incydent miał swoje srogie konsekwencje...
Już w latach 40. XIX wieku, z...
Z kresowych wędrówek (2)
W miarę możliwości staram się „tropić” wokół kresowe ślady i akcenty. I tak trafiłem ostatnio do Poraja nieopodal Częstochowy. To tu w miejscowej Galerii Sztuki Współczesnej otwarto pod koniec ub.r. wystawę prezentującą życie i twórczość Janusza Gniatkowskiego. To na jego piosenkach wychowało się niejedno powojenne pokolenie.
Jaki ma jednak związek wspomniany artysta z Kresami oraz z samą Ziemią Kłodzką?
Janusz Gniatkowski urodził się 6 czerwca 1928 r. we Lwowie. Mieszkał również z rodzicami w Stanisławowie, Stryju i Mizuniu Starym. Tu też stawiał jako dziecko swoje pierwsze artystyczne kroki...
Z kresowych wędrówek
.ilustracja.jpg "1p).jpg")
W dzisiejszym odcinku goszczę Panią WIERĘ SZERSZNIOWĄ – dyrektorkę znanego we Lwowie polskiego Liceum Nr 10 im. św. Marii Magdaleny, jednej z nielicznych na Ukrainie polskich szkół średnich. Szkoły która chlubi się ponad 200-letnią tradycją.
- Ile jest we Lwowie szkół z polskim językiem nauczania, ilu uczniów może liczyć na takie nauczanie?
- We Lwowie są tylko dwie polskie szkoły średnie, nasza szczyci się polskim językiem wykładowym na wszystkich poziomach nauczania. Szkół tego typu na Ukrainie jest tylko kilka. Jeszcze jedna jest w samym Lwowie, to szkoła im. M. Konopnickiej. Na Ziemi...
- « pierwsza
- ‹ poprzednia
- …
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- …
- następna ›
- ostatnia »